بناها نوعا یکی از ماندگارترین و از نظر اقتصادی گران قیمتترین محصولات تمدن ها به شمار می آیند؛ در گذشته، حداکثر توان انسانی و سرمایه اقتصادی، صرف ساخت بناهایی عظیم برای رقابت و ماندگاری شده، درطی تمدنهایی نظیر ایران و مصر قدیم و امپراتوری روم، ابرسازههایی منجر به شهرت رسیدن و در معنایی فناناپذیری شده است. حاکمان گذشته به صرف هزینههایی هنگفت دست زدهاند و حتی سیاق زندگی خود و جامعه را در سازه های انسان ساخت منعکس ساخته اند. به نظر می رسد معماران قرون و ادوار گذشته، همواره بناها را آنطور که از آنها انتظار میرفت، به خوبی به مرحله ظهور رساندهاند و یا با توجه به آثار باقی مانده، اینطور به نظر می رسد. در رابطه با جنبههای مفهومی و عملکردی معماری نیز با توجه به غایت فناوری های در دسترس، بناهای گذشته، انسانها را از شرایط طبیعی در امان نگاه داشته، به سیاقی هوشمندانه گرمایش و سرمایش مناسب در فصول مختلف را تامین کرده اند (در مورد معماری ایران، بسیاری در تایید این موارد پژوهیده اند). از لحاظ دیگر ابعاد فرهنگی و هنری نیز ما میراثدار و وامدار بستری از معماری هستیم که سوالات نظیر را بی پاسخ رها نکرده است؛ پاسخ هایی محیط بر احساسات انسانی و نمایانگر و ارتقادهنده فرهنگ و هنر رایج در هر دوره… . نکته جالب توجه اما این است که در حالی که ساخت و ساز بناها در یک دوره درگیر بسیاری از جنبههای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی بوده، نوعا قادر است تا با نوعی سازماندهی و راهبرد با مردم آن زمان و دورههای بعد از آن ارتباط برقرار کند و پاسخی درخور و قابل ثنا را ارئه دهد. این موضوع غیرقابل انکار است که اگرچه بناهای فاخر گذشته زیبا و الهام بخشند، اماهمواره جنبههای سیاسی و اقتصادی در ساخت آنها مداخله داشتهاند. در این مقال طبیعتا نگارنده قصد ورود به جنبههای دیگری نظیر فن ساخت و استحکام را ندارد، هرچند به اعتبار نتیجه قابل رصد، در این عرصه نیز سنگی تمام گزارده شده است. در نهایت زیبایی بنا برآیند از تمامیت جنبههای مورد مطالعه در مورد بنا است؛ این نوع نگرش حتی در مورد بیشتر بناهای معمولی و با مصالح بومی و در بستر فرهنگی موجود در هر دوره و برای تامین نیازهای عمومی آن دوره نیز در بسیاری موارد مصداق داشته است. تاریخ معماری در اصل داستانی است پیرامون سبکهای مختلف در قالب تسری اشکالی و احجامی که به تدریج در طول زمان به تغییر کرده، امکاناتی را فراهم آوردهاند در تلاش برای بهبود. این رویکرد به اشتغال ذهنی برای تجزیه و تحلیل سبکها و اشکال و فضا (و در دوران معاصر نقادی آنها) منجر شده و طبیعتا شاهدی است بر اینکه روابط و ضوابطی منطقی در پیدایش یک بنا همواره اهمیت داشته است.
Newspaper Essay